Funkcjonowanie sądów w czasie epidemii – co z Twoją sprawą? Co na ten temat można wyczytać z Tarczy antykryzysowej?

Podczas epidemii koronawirusa pojawia się wiele pytań o funkcjonowanie sądów, głównie ze strony osób, które zainteresowane są wniesieniem powództwa lub są stronami toczącego się już postępowania. Jak zatem obecnie kształtuje się ich sytuacja?

Już w marcu działalność sądów powszechnych uległa znacznemu ograniczeniu. Obecnie osoby niebędące pracownikami sądu lub jego usługodawcami, objęte są zakazem wstępu do budynków sądów, zatem jedynym sposobem na złożenie powództwa jest nadanie go w placówce Poczty Polskiej. Co do zasady nie odbywają się również posiedzenia jawne (rozprawy). Tarcza antykryzysowa (ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw) określa okoliczności, w których z zachowaniem niezbędnych środków ostrożności rozprawa ma się odbyć dotyczą tzw. spraw pilnych (głównie w sprawach karnych), tj. m. in.: dotyczących tymczasowego aresztowania, w sprawach, w których doszło do zatrzymania, czy orzeczono środek zabezpieczający, w sprawach rodzinnych z zakresu władzy rodzicielskiej (np. o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką), czy przesłuchania przez sąd osoby w trybie zabezpieczenia dowodu lub co do której zachodzi obawa, że nie będzie można jej przesłuchać na rozprawie.

Wprowadzenie powyższych ograniczeń nie oznacza, że sądy nie funkcjonują, bowiem nadal możliwe jest wydanie przez sąd postanowienia na posiedzeniu niejawnym, np. w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia, co znajduje odzwierciedlenie w praktyce Kancelarii. Sądy nadal, co prawda z opóźnieniem, przyjmują i nadają korespondencję, zatem korespondencja sądowa jest wciąż doręczana.

Co istotne, większość rozpraw przypadających od czasu wprowadzenia stanu epidemicznego, została odroczona i należy spodziewać się ustalenia nowego terminarza rozpraw po ustaniu zagrożenia. Na stronach internetowych poszczególnych sądów można znaleźć wykaz rozpraw w sprawach pilnych, które odbywają się w danym dniu.

Tarcza antykryzysowa zakłada również rozwiązanie w zakresie terminów procesowych i sądowych, m. in. w postępowaniach sądowych i sądowoadministracyjnych, a także postępowaniach i kontrolach podatkowych, zgodnie z którym bieg tych terminów nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas epidemii.

Należy podkreślić, że nadanie pozwu w placówce Poczty Polskiej jest równoznaczne ze złożeniem go w biurze podawczym w dniu nadania, wobec czego ewentualne przerwanie terminu przedawnienia nastąpi w chwili nadania przesyłki.

Jeżeli zatem rozważają Państwo celowość wytoczenia powództwa w aktualnych okolicznościach – jest to nadal możliwe, natomiast należy wziąć pod uwagę, iż większość czynności procesowych zostanie podjęta po wznowieniu pracy sądów w pełnym zakresie. Jednakże w związku z możliwością wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, szczególnie uzasadnione wydaje się złożenie pozwu zawierającego taki wniosek, jako że może on zostać rozpatrzony jeszcze przed ustaniem zagrożenia epidemicznego. Istotną informacją jest również zawieszenie lub nie rozpoczęcie biegu terminów sądowych i procesowych, co oznacza brak negatywnych konsekwencji procesowych dla stron spraw nieposiadających statusu pilnych w związku z wprowadzeniem stanu epidemii.