Nowa pełnomocniczka ministra sprawiedliwości ma się zająć kredytami we frankach

Sprawa kredytów frankowych w Polsce to problem o ogromnej skali, dotykający setek tysięcy ludzi. Rozstrzygnięcie przez sąd tych skomplikowanych kwestii trwa latami, generując wysokie koszty i stres dla frankowiczów. Przedłużające się postępowania sądowe, wolno działające sądy i narastająca frustracja – to tylko niektóre z problemów, z jakimi borykają się frankowicze. Ponadto liczne i długotrwałe postępowania sądowe w sprawach frankowych przeciążają system wymiaru sprawiedliwości i w konsekwencji opóźniają rozpatrywanie innych spraw. W odpowiedzi na te wyzwania, Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar powołał pełnomocniczkę do spraw ochrony praw konsumentów, potocznie zwaną pełnomocniczką do spraw frankowych.

Powołanie pełnomocniczki Ministra Sprawiedliwości do spraw ochrony praw konsumentów

Spraw frankowych w polskich sądach z biegiem czasu jest coraz więcej, a przeciążone sądy nie nadążają ze sprawnym ich rozpoznawaniem. Nie pomogła wprowadzona niedawno zmiana właściwości miejscowej sądu, która miała rozładować napływ spraw do warszawskiego wydziału frankowego. Procesy frankowe w indywidualnych sprawach kredytobiorców toczą się coraz dłużej – nawet kilka lat w pierwszej instancji.

Do tego dochodzą pozwy wnoszone przez banki przeciwko kredytobiorcom frankowym – o zwrot kapitału i wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Natłok spraw związanych z umowami kredytów hipotecznych denominowanych lub indeksowanych frankiem szwajcarskim powoduje również, że pozostałe sprawy cywilne rozpoznawane są dużo wolniej.

W odpowiedzi na te wyzwania, z którymi boryka się obecnie przeciążony system wymiaru sprawiedliwości, 12 stycznia 2024 roku Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar powołał na stanowisko Pełnomocnika Ministra Sprawiedliwości do spraw ochrony praw konsumentów, potocznie nazywanego pełnomocnikiem do spraw kredytów frankowych, dr Anetę Wiewiórowską-Domagalską.

Dr Aneta Wiewiórowska-Domagalska jako pełnomocniczka do spraw kredytów frankowych

Wybór osoby do pełnienia funkcji Pełnomocniczki Ministra Sprawiedliwości do spraw kredytów frankowych (ochrony praw konsumentów) nie był przypadkowy. Dr Wiewiórowska-Domagalska to ceniona prawniczka z bogatym doświadczeniem w zakresie ochrony praw konsumentów, m.in. w kontekście kredytów frankowych. Pracowała na Uniwersytecie Osnabrückim w Niemczech, a także współpracowała z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz praw konsumentów. Dr Aneta Wiewiórowska-Domagalska jest ponadto współautorką komentarzy do obecnego prawa konsumenckiego.

Co więcej, uczestniczyła ona w Kongresach Praw Obywatelskich, angażowała się w prace Forum Konsumenckiego oraz udziela wsparcia w sprawach sądowych. Jest również laureatką Odznaki Honorowej Rzecznika Praw Obywatelskich. Wybór do pełnienia tej funkcji osoby z doświadczeniem w działaniu na rzecz ochrony praw konsumentów daje frankowiczom nadzieję na systemową poprawę ich sytuacji i wprowadzenie ogólnokrajowych zmian, które przyczynią się do przyspieszenia rozstrzygania spraw frankowych.

Czym konkretnie zajmie się pełnomocniczka Ministra Sprawiedliwości do spraw ochrony praw konsumentów? Oprócz monitorowania sytuacji i identyfikowania problemów konsumentów do jej obowiązków należy m.in.:

• monitorowanie sytuacji frankowiczów i identyfikowanie problemów, z jakimi się borykają – Pełnomocniczka będzie miała dostęp do danych i statystyk dotyczących spraw frankowych, co pozwoli jej na rzetelną ocenę skali problemu i jego wpływu na społeczeństwo;
• współpraca z instytucjami państwowymi oraz organami samorządu terytorialnego działającymi w zakresie ochrony praw konsumentów – współdziałanie z powiatowymi (miejskimi) rzecznikami praw konsumentów, Rzecznikiem Finansowym, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Komisją Nadzoru Finansowego oraz z jednostkami podległymi Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanymi – w szczególności z Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury oraz Instytutem Wymiaru Sprawiedliwości ma kluczowe znaczenie dla wypracowania skutecznych rozwiązań systemowych z punktu widzenia kredytobiorców frankowych;
• przygotowywanie projektów aktów normatywnych i innych rozwiązań systemowych – Pełnomocniczka może inicjować zmiany legislacyjne, które ułatwią kredytobiorcom frankowym dochodzenie swoich praw i przyspieszą rozstrzyganie sporów z bankami;
• informowanie i edukowanie społeczeństwa o prawach frankowiczów – podnoszenie świadomości prawnej społeczeństwa w zakresie kredytów frankowych jest niezwykle istotne, szczególnie dla frankowiczów, którzy często nie wiedzą jakich narzędzi mogą użyć, aby skutecznie dochodzić swoich roszczeń.

Oprócz wyżej wymienionych obowiązków, Pełnomocniczka ds. kredytów frankowych ma również prawo do uczestniczenia w pracach Rady Ministrów. Dzięki temu Pełnomocniczka ma bezpośredni wpływ na decyzje rządowe dotyczące kredytów frankowych.

Zapowiedzi zmian dotyczących spraw frankowych

Oprócz powołania Pełnomocniczki Ministra Sprawiedliwości, rząd zapowiada szereg innych działań mających na celu przyspieszenie i usprawnienie rozstrzygania spraw frankowych. Do kluczowych zmian należą:

• wzmocnienie kadrowe sądów: rząd zapowiada zwiększenie liczby sędziów i asystentów sądowych, szczególnie w sądach zajmujących się sprawami frankowymi, które ma pomóc w szybszym rozpatrywaniu spraw;
• digitalizacja akt: wprowadzenie elektronicznego obiegu akt sprawi, że ich przeglądanie i analiza będą łatwiejsze i szybsze, co skróci czas trwania postępowań;
• szkolenia dla sędziów: organizacja dodatkowych szkoleń dla sędziów z zakresu prawa dotyczącego spraw frankowych ma zapewnić im niezbędną wiedzę i umiejętności do sprawnego rozstrzygania kwestii związanych z kredytami walutowymi;
• baza danych orzecznictwa TSUE: stworzenie bazy danych z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach frankowych ułatwi sędziom dostęp do aktualnej i spójnej wykładni prawa istotnego dla rozstrzygnięcia spraw frankowych;
• wprowadzenie e-sądu do spraw frankowych: Rząd rozważa wprowadzenie e-sądu do rozstrzygania spraw frankowych, co umożliwiłoby elektroniczne składanie pozwów, przeprowadzanie rozpraw i wydawanie wyroków.

Podsumowanie

Powołanie Pełnomocniczki Ministra Sprawiedliwości do spraw ochrony praw konsumentów, a w tym usprawnienia rozstrzygania spraw frankowych to z pewnością krok w dobrym kierunku. Pokazuje ono, że rząd dostrzega skalę problemu w systemie wymiaru sprawiedliwości i chce podjąć działania na rzecz jego rozwiązania. Należy jednak mieć świadomość, że usprawnienie procedur związanych z kredytami frankowymi to wyzwanie, które wymagać będzie czasu, zaangażowania i kompleksowych działań.